Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz.U. 2017, poz. 59)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170000059
Ustawa z 26 I 1982 "Karta Nauczyciela" (Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19)
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19820030019
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie (Dz.U. 2022 poz. 1822)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001822
Praca nauczyciela podlega ocenie. Ocena pracy nauczyciela może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej lub oceny dorobku zawodowego z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek:
- nauczyciela,
- organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli – kuratora oświaty,
- organu prowadzącego szkołę;
- rady szkoły,
- rady rodziców.
Dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy nauczyciela:
- po upływie co najmniej 8 miesięcy odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, ale nie później niż w jedenastym miesiącu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela,
- w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela.
Ocena pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, jest dokonywana na wniosek tego nauczyciela i obejmuje okres ostatnich 3 lat pracy przed dokonaniem tej oceny, z tym że do okresu tego nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwających dłużej niż 3 miesiące.
Na ocenę pracy nauczyciela i dyrektora szkoły nie mogą mieć wpływu jego przekonania religijne i poglądy polityczne, a także odmowa wykonania przez niego polecenia służbowego, gdy odmowa taka wynikała z uzasadnionego przekonania, że wydane polecenie było sprzeczne z dobrem ucznia albo dobrem publicznym.
Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w Karcie Nauczyciela i Prawie Oświatowym. Przy czym szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela są wymienione w rozporządzeniu w sprawie oceny pracy nauczycieli. Kryteria te podzielono na podstawowe i dodatkowe.
W ocenie pracy nauczyciela są uwzględniane:
- wszystkie kryteria obowiązkowe,
- jedno kryterium dodatkowe wybrane przez ocenianego nauczyciela,
- jedno kryterium dodatkowe wybrane przez oceniającego dyrektora.
Nauczyciel obowiązany jest:
- rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły:
- dydaktyczną,
- wychowawczą
- opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, - wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
- dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego,
- kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
- dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
- zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz,
- inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów (w ramach zajęć i czynności nauczyciel nie prowadzi zajęć świetlicowych oraz zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej).
- zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem
i doskonaleniem zawodowym.
z poszanowaniem godności osobistej ucznia.
- poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
- dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki;
- znajomość praw dziecka, w tym praw określonych w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., ich realizację oraz kierowanie się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie z poszanowaniem jego godności osobistej;
- wspieranie każdego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego, w jego rozwoju oraz tworzenie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego;
- kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw: obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela;
- współpracę z innymi nauczycielami w zakresie wynikającym z realizowanych przez szkołę zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz zadań statutowych;
- przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań obowiązujących w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony;
- poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia zawodowego;
- współpracę z rodzicami.
- planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających ze specyfiki szkoły i zajmowanego stanowiska, z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia, w tym narzędzi multimedialnych i informatycznych, dostosowanych do specyfiki prowadzonych zajęć;
- diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia oraz indywidualizowanie pracy z uczniem;
- analizowanie własnej pracy, wykorzystywanie wniosków wynikających z tej analizy do doskonalenia procesu dydaktyczno-wychowawczego i opiekuńczego oraz osiąganie pozytywnych efektów pracy;
- wykorzystywanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia zawodowego;
- realizowanie innych zajęć i czynności, w tym udział w przeprowadzaniu egzaminów i prowadzenie konsultacji
- podejmowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych, programowych lub metodycznych w prowadzeniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
- pobudzanie inicjatyw uczniów przez inspirowanie ich do działań w szkole i środowisku pozaszkolnym oraz sprawowanie opieki nad uczniami podejmującymi te inicjatywy;
- prowadzenie oraz omawianie zajęć otwartych dla nauczycieli lub rodziców;
- realizowanie powierzonych funkcji lub innych zadań zleconych przez dyrektora szkoły;
- umiejętność rozwiązywania konfliktów wśród uczniów;
- umiejętność rozpoznawania i stosowania komunikacji niewerbalnej oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych;
- opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych lub innych programów wynikających ze specyfiki szkoły lub zajmowanego stanowiska, z uwzględnieniem potrzeb uczniów;
- przeprowadzanie ewaluacji działań wynikających z pełnionej funkcji lub zadań związanych z oświatą realizowanych poza szkołą oraz wykorzystywanie jej wyników do podnoszenia jakości pracy szkoły;
- współpracę z Centralną Komisją Egzaminacyjną lub okręgową komisją egzaminacyjną, w szczególności w charakterze egzaminatora, autora zadań lub recenzenta, placówkami doskonalenia nauczycieli lub uczelniami w zakresie opieki nad studentami odbywającymi praktyki pedagogiczne;
- inne szczególne osiągnięcia nauczyciela wynikające z jego pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.
- wynosi 90% maksymalnej liczby punktów i powyżej – nauczyciel otrzymuje ocenę wyróżniającą;
- jest równa lub wyższa niż 75% maksymalnej liczby punktów i nie przekracza 89,99% maksymalnej liczby punktów – nauczyciel otrzymuje ocenę bardzo dobrą;
- jest równa lub wyższa niż 55% maksymalnej liczby punktów i nie przekracza 74,99% maksymalnej liczby punktów – nauczyciel otrzymuje ocenę dobrą;
- wynosi poniżej 55% maksymalnej liczby punktów – nauczyciel otrzymuje ocenę negatywną.
W przypadku dokonywania oceny pracy nauczyciela z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli – kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły lub rady rodziców, dyrektor szkoły niezwłocznie powiadamia nauczyciela, w formie pisemnej, o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy.
Dyrektor szkoły jest obowiązany dokonać oceny pracy nauczyciela w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku, a w przypadku oceny pracy dokonywanej z własnej inicjatywy – w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie
o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy. Do okresów tych nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni oraz okresów ferii szkolnych wynikających z przepisów w sprawie organizacji roku szkolnego, a w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne – okresów urlopu wypoczynkowego trwającego nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych.
Ocena pracy nauczyciela ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym:
- ocena wyróżniająca,
- ocena bardzo dobra,
- ocena dobra,
- ocena negatywna.
Oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu:
- zasięga opinii rady rodziców, z wyjątkiem szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców;
- może zasięgnąć opinii samorządu uczniowskiego;
- na wniosek nauczyciela zasięga, a z własnej inicjatywy może zasięgnąć opinii właściwego doradcy metodycznego na temat pracy nauczyciela, a w przypadku braku takiej możliwości – opinii innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego, a w przypadku nauczyciela publicznego kolegium pracowników służb społecznych – opinii opiekuna naukowo-dydaktycznego.
- w przypadku nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela lub dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela – zasięga opinii mentora
- Rada rodziców i mentor przedstawia pisemną opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii przez radę rodziców lub mentora nie wstrzymuje dokonywania oceny pracy.
Ocenę pracy ustala się po zapoznaniu nauczyciela z jej projektem oraz wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń. Nauczyciel, po ustaleniu oceny jego pracy, otrzymuje kartę oceny pracy.
Od ustalonej oceny pracy, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, nauczycielowi przysługuje prawo wniesienia odwołania. Odwołanie od oceny pracy nauczyciela składa się za pośrednictwem dyrektora szkoły do organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Dyrektor jest zobowiązany przekazać odwołanie w terminie 5 dni roboczych do organu nadzoru pedagogicznego. Dyrektor szkoły dołącza pisemne odniesienie się do zarzutów podniesionych w odwołaniu.
Odwołanie od oceny pracy rozpatrywane jest przez zespół oceniający powoływany przez organ nadzoru pedagogicznego.
W skład takiego zespołu wchodzi:
- przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą,
- przedstawiciel rady pedagogicznej szkoły,
- przedstawiciel rodziców wchodzących w skład rady szkoły, a w szkole, w której rada szkoły nie została powołana - przedstawiciel rady rodziców (z wyłączeniem szkół, w których nie tworzy się rady rodziców),
- właściwy doradca metodyczny lub nauczyciel konsultant,
- przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej wskazanej przez nauczyciela.
Na przewodniczących w tych zespołach wyznacza się przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Nauczyciel ma prawo wysłuchania przez zespół oceniający nauczyciela, który wniósł odwołanie. Niestawienie się nauczyciela nie wstrzymuje jednak rozpatrywania odwołania przez zespół oceniający i wydania rozstrzygnięcia.
Rozstrzygnięcia zespołu oceniającego polegające na podtrzymaniu oceny pracy, jej uchyleniu
i ustaleniu nowej oceny pracy oraz uchyleniu oceny pracy i przekazaniu sprawy do ponownego ustalenia oceny pracy, w przypadku dokonania oceny pracy z naruszeniem prawa, zapadają zwykłą większością głosów członków zespołu obecnych na jego posiedzeniu, a w przypadku równej liczby głosów decyduje przewodniczący zespołu. Wszystkie powyższe rozstrzygnięcia wymagają pisemnego uzasadnienia, a nowa ocena pracy przygotowywana jest w tej samej formie, w której przygotowuje ją dyrektor szkoły, tj. na karcie oceny pracy.
